Bệnh viêm ruột: Triệu chứng, nguyên nhân, cách chữa trị

Bệnh viêm ruột là tên của một nhóm các tình trạng khiến hệ thống tiêu hóa bị viêm. Tình trạng bệnh viêm ruột kéo dài dễ dẫn đến tổn thương đường tiêu hóa gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh.

Bệnh viêm ruột là gì?

Bệnh viêm ruột là tên của một nhóm các tình trạng khiến hệ thống tiêu hóa bị viêm, đỏ, sưng và gây đau đớn.

Nếu bị viêm ruột, một phần của hệ thống tiêu hóa bị viêm theo thời gian tình trạng viêm có thể gây đau dữ dội. Do tình trạng viêm trong hệ thống tiêu hóa của từ căn bệnh viêm ruột, cơ thể sẽ không thể hấp thụ tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết. Điều này sẽ dẫn đến suy dinh dưỡng ở người bệnh kèm theo các triệu chứng khác của bệnh hoặc các vấn đề sức khỏe chẳng hạn như thiếu máu.

Các loại bệnh viêm ruột thường xảy ra

Các loại bệnh viêm ruột phổ biến nhất là 2 tình trạng viêm loét đại tràng và bệnh Crohn. Hai tình trạng có nguyên nhân, triệu chứng bệnh tương tự nhau nhưng ảnh hưởng đến các bộ phận khác nhau của hệ thống tiêu hóa.

Viêm loét đại tràng ảnh hưởng đến ruột già và trực tràng. Bệnh gây ra sưng và vết loét nhỏ trên bề mặt niêm mạc của ruột già hoặc trực tràng. Các vết loét có thể chảy máu và tạo ra mủ. Với viêm loét đại tràng, có một khu vực tổn thương liên tục dọc theo ruột già và trực tràng hơn là các mảng tổn thương.
Bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của hệ thống tiêu hóa, từ miệng đến hậu môn. Viêm trong bệnh Crohn thường xảy ra ở các mảng trên cơ quan tiêu hóa như dạ dày hoặc ruột. Với Crohn, có mô bình thường bên cạnh một khu vực bị viêm, hoặc các mảng tổn thương.

Các triệu chứng bệnh viêm ruột

Các triệu chứng bệnh viêm ruột thường tương tự như viêm loét đại tràng và bệnh Crohn. Các triệu chứng bao gồm:

Tiêu chảy (phân lỏng và chảy nước với bệnh Crohn hoặc có máu với viêm loét đại tràng)
Đau quặn dữ dội và kéo dài ở vùng bụng
Mất cảm giác ăn ngon miệng, dẫn đến sụt cân.
Mệt mỏi
Sốt
Chảy máu trực tràng
Đau khớp
Các vấn đề về da, chẳng hạn như phát ban

Các triệu chứng sau đây có thể liên quan đến tổn thương viêm đường tiêu hóa:

Tiêu chảy: Có thể có chất nhầy, máu trong phân; xảy ra vào ban đêm; không tự chủ.
Táo bón: Có thể là triệu chứng chính trong viêm đại tràng giới hạn ở trực tràng; táo bón có thể xảy ra; có thể gây tắc ruột
Bất thường nhu động ruột: Có thể có đau hoặc chảy máu trực tràng, khẩn cấp nghiêm trọng.
Đau quặn bụng và đau: Thường xuất hiện ở góc phần tư dưới bên phải khi bị bệnh Crohn.
Buồn nôn và nôn thường xuyên.

Các triệu chứng bệnh có thể phát triển từ nhẹ đến nặng. Các triệu chứng đôi khi có thể biến mất trong nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm (được gọi là thuyên giảm) trước khi bùng phát trở lại.

Nguyên nhân gây bệnh viêm ruột

Các nhà nghiên cứu không biết chính xác nguyên nhân gây ra bệnh viêm ruột. Có thể là do hệ thống miễn dịch của cơ thể gây ra bệnh viêm ruột. Thông thường, hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn (vi trùng). Khi hết nhiễm trùng, một phần của hệ thống miễn dịch sẽ dừng cho đến khi cơ thể cần thiết một lần nữa.

Nhưng ở những người bị bệnh viêm ruột, hệ thống miễn dịch có thể phản ứng thái quá với vi khuẩn bình thường trong hệ thống tiêu hóa. Một khi hệ thống miễn dịch bắt đầu, theo thời gian điều này dẫn đến viêm, làm hỏng hệ thống tiêu hóa.

Mặc dù các nhà nghiên cứu không biết tại sao bệnh viêm ruột bắt đầu, một số nghiên cứu cho thấy nguy cơ phát triển bệnh viêm ruột ở những người phụ nữ dùng thuốc kháng sinh có thể cao hơn.

Căng thẳng không gây ra tình trạng bệnh viêm ruột. Nhưng nó có thể làm cho các triệu chứng bệnh trở nên tồi tệ hơn.

Biến chứng

Bệnh viêm ruột có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác bao gồm:

Thiếu máu thiếu sắt: Thiếu máu do thiếu sắt xảy ra khi mức độ các tế bào hồng cầu khỏe mạnh, mang oxy đến tất cả các bộ phận của cơ thể, dưới mức bình thường. Điều này có thể xảy ra do mất máu từ hệ thống tiêu hóa.
Mất nước hoặc suy dinh dưỡng: Tiêu chảy và đau quặn có thể khiến bạn khó ăn hơn hoặc để cơ thể bạn có được chất dinh dưỡng cần thiết. Bạn có thể cần truyền nước cho ăn để thay thế chất lỏng hoặc chất dinh dưỡng bị mất.
Ung thư ruột kết: Bệnh Crohn có thể làm tăng nguy cơ ung thư ruột kết.
Xương yếu: Bệnh Crohn có thể gây xương yếu và loãng xương. Thuốc để điều trị viêm loét đại tràng cũng có thể dẫn đến xương yếu.
Viêm bên trong cơ thể: bệnh viêm ruột có thể gây ra các vấn đề về gan, sỏi mật và viêm tụy (viêm tuyến tụy).
Sỏi thận: Sỏi thận là những viên sỏi nhỏ, đau đớn, đôi khi được hình thành từ oxalate (một loại muối) trong thận. Chúng phổ biến hơn ở những người mắc bệnh Crohn.

Một số vấn đề sức khỏe khác trở nên tốt hơn khi bệnh viêm ruột được điều trị. Một số vấn đề sức khỏe khác phải được điều trị riêng biệt với bệnh viêm ruột.

Mặc dù những điều kiện này không nhất thiết là do viêm ruột gây ra, những người mắc bệnh viêm ruột có nhiều khả năng cũng bị trầm cảm và lo lắng, đặc biệt là trong thời gian bùng phát. Trầm cảm và lo lắng là những vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng có thể được điều trị.

Chẩn đoán bệnh viêm ruột

Nếu bạn nghĩ rằng mình bị mắc bệnh viêm ruột, hãy đến gặp và nói chuyện với bác sĩ. Bác sĩ sẽ khám và làm các xét nghiệm để tìm hiểu xem bạn có bị bệnh viêm ruột hay không và nếu có thì thuộc loại nào.

Một số xét nghiệm được sử dụng để chẩn đoán bệnh viêm ruột bao gồm:

Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ gửi mẫu máu đến phòng thí nghiệm để kiểm tra tình trạng viêm, các dấu hiệu khác của bệnh viêm ruột hoặc thiếu máu.
Xét nghiệm mẫu phân: Bác sĩ sẽ gửi mẫu phân để xét nghiệm máu và các dấu hiệu viêm khác liên quan đến viêm ruột.
Nội soi đại tràng hoặc soi đại tràng sigma: Đối với cả hai xét nghiệm này, các bác sĩ sẽ chèn một ống dài và mỏng có gắn đèn vào hậu môn trong khi người bệnh được cho dùng thuốc gây mê. Hình ảnh xuất hiện trên màn hình. Trong khi soi đại tràng sigma, bác sĩ của bạn nhìn vào lớp lót của phần dưới của ruột già. Trong khi nội soi, bác sĩ nhìn vào niêm mạc của toàn bộ ruột già và đôi khi là một phần nhỏ của ruột non. Bác sĩ tìm kiếm bất kỳ vết viêm, chảy máu, hoặc loét. Trong khi kiểm tra, bác sĩ có thể làm sinh thiết để lấy một mẫu mô từ niêm mạc của đường tiêu hóa và kiểm tra dưới kính hiển vi.
Nội soi đại tràng: Trong khi người bệnh được gây mê, bác sĩ sẽ đặt ống nội soi, ống mềm có camera, qua thực quản và dạ dày và vào ruột non để xem xét niêm mạc của người bệnh.
Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Chụp CT lấy tia X từ nhiều góc khác nhau trên cơ thể. Bác sĩ sẽ nghiên cứu các tia X tìm ra dấu hiệu viêm.
Chụp cắt lớp CT hoặc cộng hưởng từ (MR): Chụp cắt lớp CT sử dụng một loại tia X đặc biệt để tìm kiếm các vấn đề trong đường tiêu hóa. Chụp cắt lớp MR là một cách khác để xem xét đường tiêu hóa, nhưng nó không sử dụng bức xạ tia X. Đối với cả hai quy trình này, người bệnh phải uống một chất lỏng với dung dịch nhuộm hoặc tương phản. Giải pháp này cho phép các bác sĩ nhìn thấy các khu vực có vấn đề bằng cách sử dụng tia X hoặc từ trường.
Nội soi viên nang: Một ống nội soi viên nang là một máy ảnh nhỏ, hình viên thuốc mà bênh nhân nuốt. Camera sau đó đi qua hệ thống tiêu hóa. Nó ghi lại hình ảnh của ruột non và gửi hình ảnh đến màn hình nơi bác sĩ có thể xem xét để chẩn đoán.

Cách điều trị bệnh viêm ruột

Phương pháp điều trị bệnh viêm ruột có thể bao gồm:

Sử dụng thuốc: Hầu hết những người bị bệnh viêm ruột dùng thuốc để kiểm soát các triệu chứng của họ.
Phẫu thuật: có thể là một lựa chọn nếu thuốc không có tác dụng kiểm soát các triệu chứng của bạn. Tìm hiểu thêm về phẫu thuật cho bệnh Crohn và phẫu thuật viêm loét đại tràng .
Các biện pháp phòng ngừa có thể thực hiện tại nhà: Bác sĩ có thể đề xuất các biện pháp người bệnh có thể áp dụng tại nhà để giúp kiểm soát các triệu chứng của bạn và ngăn ngừa bùng phát.
Thay đổi thói quen ăn uống: Tránh một số loại thực phẩm, thay đổi thói quen ăn uống khác và hạn chế hoặc tránh uống rượu có thể giúp kiểm soát các triệu chứng trong quá trình bùng phát.

Một số hình thức trị liệu tâm lý đôi khi cũng có thể giúp người bệnh đối phó với căng thẳng liên quan đến các triệu chứng viêm ruột và giúp giảm đau nghiêm trọng.

Xem thêm: Người bệnh viêm đường ruột nên ăn gì để bệnh nhanh khỏi?

Những loại thuốc người bệnh viêm ruột hay dùng

Các loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh viêm ruột giúp giảm viêm, giảm triệu chứng và ngăn ngừa bùng phát bác sĩ có thể kê đơn bao gồm:

Thuốc để kiểm soát viêm, chẳng hạn như:

Thuốc aminosalicylates cũng có thể giúp ngăn ngừa bùng phát. Hầu hết những người bị viêm loét đại tràng nhẹ đến trung bình và một số người mắc bệnh Crohn được điều trị bằng thuốc aminosalicylates.
Liệu pháp sinh học ngăn chặn các chất trong cơ thể bạn gây viêm
Thuốc kháng sinh có thể giúp ích nếu bạn bị nhiễm trùng hoặc phát triển vi khuẩn quá mức.

Thuốc làm dịu hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như:

Thuốc corticosteroid là loại thuốc mạnh, tác dụng nhanh để điều trị bùng phát bệnh viêm ruột. Người bệnh sẽ chỉ dùng những thứ này trong khoảng thời gian ngắn. Nếu dùng quá lâu, corticosteroid có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm loãng xương.
Thuốc ức chế miễn dịch có thể mất tới 6 tháng để hoạt động. Nhưng không giống như thuốc corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch có thể được sử dụng lâu dài để ngăn ngừa bùng phát.

Người bệnh có thể cần phải thử một vài loại thuốc khác nhau trước khi tìm thấy loại thuốc phù hợp nhất với bản thân.

Phẫu thuật

Trong một số trường hợp nhất định, phẫu thuật đôi khi có thể là cần thiết cho những người bị mắc chứng bệnh viêm ruột. Một số phẫu thuật bệnh viêm ruột được áp dụng bao gồm:

Nghiêm ngặt để mở rộng ruột hẹp
Đóng hoặc loại bỏ lỗ rò
Loại bỏ các phần bị ảnh hưởng của ruột, cho những người bị bệnh Crohn
cCắt bỏ toàn bộ đại tràng và trực tràng, đối với các trường hợp viêm loét đại tràng nặng.

Nội soi đại tràng thường quy được sử dụng để theo dõi ung thư ruột kết, vì những người mắc bệnh viêm ruột có nguy cơ cao phát triển nó.

Các biện pháp ngăn ngừa tại nhà

Một số bước có thể áp dụng tại nhà để giảm các triệu chứng bệnh viêm ruột bao gồm:

Giảm căng thẳng: Căng thẳng không gây ra bệnh viêm ruột, nhưng nó có thể làm cho các triệu chứng bệnh trở nên tồi tệ hơn. Một số nghiên cứu cho thấy liệu pháp tâm lý trị liệu có thể giúp ích cho người bệnh.
Thay đổi thói quen ăn uống: Một số nghiên cứu cho thấy hạn chế hoặc tránh một số loại thực phẩm giúp giảm triệu chứng bệnh viêm ruột.
Uống bổ sung vitamin: Bác sĩ có thể đề nghị bổ sung vitamin nếu cơ thể bạn không nhận được tất cả các chất dinh dưỡng từ thực phẩm vì mắc bệnh viêm ruột. Bệnh nhân có thể bổ sung vitamin B12, axit folic, vitamin D, canxi hoặc sắt.
Uống men vi sinh: Một số nghiên cứu cho thấy chế phẩm sinh học, là vi khuẩn sống tương tự như những gì được tìm thấy tự nhiên trong cơ thể, có thể giúp một số người mắc bệnh viêm ruột.

Thay đổi thói quen ăn uống

Các nhà nghiên cứu chưa có đủ bằng chứng cho thấy chế độ ăn kiêng, thực phẩm hoặc thành phần cụ thể nào có thể làm cho các triệu chứng bệnh viêm ruột trở nên tồi tệ hoặc tốt hơn. Tuy nhiên, một số người cho rằng việc thay đổi thực phẩm họ ăn giúp giảm các triệu chứng của họ trong quá trình bùng phát. Và hầu hết các bác sĩ khuyên nên tránh thực phẩm chế biến và thực phẩm có nhiều chất phụ gia, chẳng hạn như carrageenan và maltodextrin (chất làm đặc).

Chế độ ăn kiêng có thể có lợi cho những người mắc bệnh viêm ruột bao gồm:

Hạn chế uống sữa
Hạn chế ăn thực phẩm nhiều chất béo
Hạn chế hoặc tránh thức ăn cay, cafein và rượu
Hạn chế thực phẩm nhiều chất xơ, đặc biệt nếu hẹp ruột là một vấn đề
Ăn nhiều bữa nhỏ thay vì nhiều bữa lớn
Uống nhiều nước
Bổ sung vitamin và khoáng chất để ngăn ngừa thiếu hụt.