60s Hội chứng thận hư không đơn thuần hay hội chứng thận hư không thuần túy là một bệnh lý gây ra bởi một nhóm các nguyên nhân. Các nguyên nhân này có thể chồng chéo lên nhau đôi khi rất khó để chẩn đoán nguyên nhân.
Hội chứng thận hư không đơn thuần là gì?
Chứng thận hư không đơn thuần là tập hợp các triệu chứng của bệnh thận mạn tính đặc trưng bởi tình trạng tiểu đạm lượng nhiều lớn hơn hoặc bằng 3.5g/1.72m2 da/24h. Lượng protein máu giảm dưới 60g/l, lượng albumin máu giảm dưới 30g/l kèm theo phù, tăng lipid máu và các rối loạn chuyển hóa khác.
Ngoài ra hội chứng thận hư không thuần túy có kèm theo tiểu máu, tiểu đạm, tăng huyết áp và có hoặc không suy thận thực thể. Tiểu đạm ở bệnh nhân hội chứng thận hư không thuần túy thường là tiểu đạm không chọn lọc.
Nguyên nhân gây ra tình trạng thận hư không đơn thuần
Hội chứng thận hư nói chung và hội chứng hư thận không đơn thuần nói riêng đều có rất nhiều nguyên nhân. Có thể nguyên phát tại thận hoặc thứ phát sau sử dụng thuốc, chấn thương hoặc các bệnh lý khác.
Khoảng 90% các trường hợp bệnh nhân hội chứng thận hư là không có nguyên nhân. Người ta cho rằng có yếu tố tự miễn (tự cơ thể chống lại chính cơ thể mình). Các tổn thương cơ bản của thận trong hội chứng thận hư không đơn thuần bao gồm:
- Bệnh cầu thận sang thương tối thiểu
- Xơ chai cầu thận khu trú từng vùng
- Bệnh cầu thận màng
- Viêm cầu thận tăng sinh màng
- Viêm cầu thận tăng sinh gian mạch
- Viêm cầu thận tơ huyết và dạng miễn dịch
- Viêm cầu thận tiến triển nhanh và viêm cầu thận liềm
Các tác nhân khác chiếm tỉ lệ nhỏ khoảng 10% bao gồm nguyên nhân do thuốc: muối kim loại nặng, kháng sinh, thuốc chống viêm giảm đau… Do dị ứng với các tác nhân của môi trường như bụi, phấn hoa, độc tố… Nhiễm trùng liên cầu, tụ cầu các vi khuẩn, virus, kí sinh trùng hoặc các bệnh hệ thống như lupus ban đỏ, xơ cứng bì, viêm khớp dạng thấp… đều có thể là gây ra hội chứng thận hư.
Ngoài ra các bệnh nội tiết chuyển hóa, ung thư, các khối u, tiền sản giật hay những bệnh lý tại thận như hẹp động mạch thận, xơ vữa động mạch thận, thải ghép mạn cũng là một yếu tố nguy cơ cao.
Triệu chứng đặc trưng của bệnh
Với bệnh nhân hội chứng thận hư dù thuần túy hay không thuần túy triệu chứng chung vẫn là tiểu đạm, phù. Phù xuất hiện ở những vùng có mô liên kết lỏng lẻo trước như môi, mắt, mặt trước.
Bệnh nhân thường có cảm giác nặng mặt, đặc biệt sau khi ngủ dậy buổi sáng. Sau đó phù tiến triển nặng lên theo mức độ tiểu đạm của bệnh nhân. Phù toàn thân, phù mềm, trắng ấn lõm. Nặng hơn bệnh nhân sẽ xuất hiện tình trạng tràn dịch đa màng gây ra diễn cảnh lâm sàng trầm trọng.
Phù có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ và kèm theo tiểm đạm. Tiểu đạm ở bệnh nhân hội chứng thận hư không đơn thuần là không có chọn lọc, nghĩa là ngoài albumin thoát ra ngoài nước tiểu còn có các protein huyết thanh khác và thậm chí là cả các yếu tố đông máu cũng xuất hiện ở nước tiểu. Lượng protein trong nước tiểu của bệnh nhân lớn khoảng 3.5g/24h.
Ngoài ra ở những bệnh nhân này còn có thể xuất hiện tiểu máu, tiểu máu toàn thể hoặc vi thể; tăng huyết áp là rất thường gặp. Bệnh nhân còn có dấu hiệu suy thận tiến triển, có sự tụt giảm của độ lọc cầu thận theo thời gian và tiến triển nhanh chóng đến suy thận mạn để lại hậu quả rất nặng nề.
Các triệu chứng toàn thân bệnh nhân có thể gặp phải như mệt mỏi, chán ăn, rối loạn tiêu hóa, tiểu ít… hoặc các triệu chứng của bệnh lý nền. Các triệu chứng này thường mờ nhạt, kém đặc hiệu, đôi khi bệnh nhân không để ý đến.
Phương pháp điều trị thận hư không đơn thuần hiệu quả
Giống như điều trị hội chứng thận hư nói chung, thì việc điều trị chứng thận hư không đơn thuần cũng có các nguyên tắc điều trị tương tự.
Bệnh nhân phải hạn chế muối, ăn nhạt hoàn toàn, lượng muối thu nhập vào hàng ngày nhỏ hơn 4g/24h. Tiết chế đam khoảng 08g/kg/24h cộng thêm lượng protein niệu trong 24h. Nghỉ ngơi hoàn toàn, hạn chế vận động nặng.
Thuốc điều trị hội chứng thận hư không đơn thuần thường là điều trị triệu chứng, hạn chế biến chứng tiến triển thành suy thận mạn. Thuốc điều trị tăng huyết áp thường được ưu tiên sử dụng là thuốc ức chế men chuyển hoặc ức chế thụ thể angiotensin I. Thuốc này có tác dụng hạ áp kéo dài, chỉ cần uống 1 viên buổi sáng là có thể kiểm soát được huyết áp, đặc biệt thuốc có tác dụng bảo vệ mức lọc cầu thận, làm chậm tiến triển đến suy thận của hội chứng thận hư.
Thuốc lợi tiểu có tác dụng giảm phù, ngoài ra có còn có tác dụng hạ huyết áp. Tuy nhiên những tác dụng phụ của thuốc như làm rối loạn điện giải có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được kiểm soát chặt chẽ.
Hội chứng thận hư có đi kèm với tăng lipid máu. Việc điều trị cần kết hợp cả chế độ ăn và chế độ dùng thuốc. Các thuốc nhóm statin có thể được sử dụng để hạ lipid máu, hơn nữa theo những nghiên cứu gần đây nhóm thuốc này còn có tác dụng quan trọng trong phòng đột quỵ tim ở bệnh nhân bệnh rối loạn chuyển hóa.
Nói tóm lại hội chứng thận hư không đơn thuần có diễn tiến nặng hơn, bệnh cảnh lâm sàng thường trầm trọng do đó cần tích cực điều trị. Việc điều trị bệnh cần kết hợp nhiều phương pháp thì hiệu quả điều trị sẽ cao. Ngược lại sẽ gây tốn kém và nguy hiểm đến tính mạng.
