Đau thượng vị dạ dày: Nguyên nhân, Triệu chứng, cách chữa trị

Đau vùng thượng vị dạ dày được cảm nhận ở giữa bụng trên, giữa xương sườn và bụng. Cơn đau có thể nhẹ hoặc nặng. Đau có thể lan đến một phần khác của cơ thể. Đau thượng vị có thể là một dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cần được điều trị.

Đau thượng vị là bệnh gì?

Đau thượng vị dạ dày là cơn đau xảy ra ở vùng bụng trên ngay dưới mũi xương ức. Hầu hết, những người phải trải qua cảm giác đau này đều cảm thấy nó trong hoặc ngay sau khi ăn hoặc nếu khi họ nằm quá sớm sau khi ăn. Đó cũng là một triệu chứng phổ biến của bệnh trào ngược dạ dày thực quản hoặc ợ nóng. Đau vùng thượng vị cũng có thể xảy ra với các tình trạng gây viêm ở các cơ quan tiêu hóa, chẳng hạn như viêm dạ dày và viêm tụy.

Viêm thượng vị cũng có thể phát sinh từ các nguyên nhân làm suy yếu quá trình tiêu hóa bình thường, chẳng hạn như bệnh loét dạ dày hoặc sỏi mật. Trong những trường hợp này, có thể xảy ra thường xuyên sau khi ăn, và nó có thể trở thành bệnh mãn tính.

Đau ở thượng vị không phải là một triệu chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu nó xảy ra kèm với các triệu chứng đe dọa tính mạng khác, đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng nguy hiểm cần được điều trị ngay lập tức, chẳng hạn như bệnh đau tim.

Nguyên nhân đau thượng vị

Đau thượng vị dạ dày có nhiều nguyên nhân có thể xảy ra. Phổ biến nhất, đau bụng vùng thượng vị là kết quả của việc:

• Ăn quá nhiều: ăn nhiều hơn mức bình thường cần thiết khiến dạ dày mở rộng vượt quá khả năng bình thường. Khi dạ dày giãn ra đáng kể, nó có thể gây áp lực lên các cơ quan xung quanh dạ dày và gây đau vùng thượng vị. Ngoài ra, ăn quá nhiều cũng có thể gây khó tiêu, trào ngược axit và ợ nóng.
• Uống rượu trong khi ăn: Uống rượu ở mức độ vừa phải thường không đủ để gây ra khó chịu cho dạ dày hoặc ruột. Tuy nhiên, uống quá nhiều rượu cùng một lúc hoặc trong thời gian dài có thể gây viêm ở niêm mạc dạ dày. Tình trạng viêm này là nguyên nhân dẫn đến đau vùng thượng vị và các vấn đề tiêu hóa phổ biến khác.
• Ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc cay
• Không dung nạp lactose: Tình trạng không dung nạp Lactose có thể là một nguyên nhân gây đau tức vùng thượng vị.

Đau thượng vị có thể được gây ra bởi các bệnh về đường tiêu hóa như:

• Trào ngược axit: xảy ra khi axit dạ dày có trong tiêu hóa bị trào ngược vào trong ống dẫn thức ăn hay còn gọi là thực quản. Trào ngược axit thường gây đau ở ngực và cổ họng, thường được gọi là chứng ợ nóng. Cảm giác này có thể đi kèm với đau thượng vị.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Những người bị trào ngược dạ dày thực quản thường xuyên bị đau thượng vị và kèm theo đó là các triệu chứng khó tiêu. Một số trường hợp trào ngược dạ dày thực quản có thể dẫn đến một tình trạng gọi là thực quản Barrett, nơi mô của ống thức ăn bắt đầu trông giống như mô trong ruột một tình trạng bệnh gây nguy hiểm.
• Rối loạn túi mật: Các vấn đề với túi mật cũng có thể là nguyên nhân gây đau vùng thượng vị. Sỏi mật có thể bị chặn mở túi mật, hoặc túi mật có thể bị viêm.
• Viêm dạ dày là hiện tượng viêm niêm mạc dạ dày. Viêm thực quản và viêm dạ dày có thể do trào ngược axit gây ra hoặc do nhiễm trùng và kích ứng từ một số loại thuốc. Một số rối loạn hệ thống miễn dịch cũng có thể gây viêm dạ dày. Nếu tình trạng viêm này không được điều trị sớm, nó có thể tạo ra mô sẹo khiến dạ dày chảy máu và là nguyên nhân gây đau thượng vị.
• Tuyến tụy
• Đau ở vùng thượng vị cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề về tim mạch như đau tim hoặc đau thắt ngực (đau ngực do tim không nhận đủ oxy).

Sau đây là những nguyên nhân đau thượng vị phổ biến:

• Viêm dạ dày, gan, tụy hoặc ruột
• Các vấn đề về tim, chẳng hạn như đau tim
• Các vấn đề về đường tiêu hóa, chẳng hạn như khó tiêu, trào ngược dạ dày thực quản hoặc không dung nạp đường sữa.
• Các điều kiện y tế, chẳng hạn như loét, thoát vị, hội chứng ruột kích thích hoặc ung thư
• Tắc nghẽn trong ruột hoặc túi mật
• Nhiễm trùng bàng quang
• Một chấn thương hoặc phẫu thuật trước đó.
• Đau thượng vị khi mang thai do thai nhi làm thay đổi vị trí của dạ dày

Trong một số trường hợp, đau bụng vùng thượng vị có thể là triệu chứng của tình trạng bệnh nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng cần được chuẩn đoán chính xác ngay lập tức. Bao gồm:

Các dấu hiệu đau thượng vị liên quan đến tiêu hóa như:

• Đau bụng
• Bụng sưng , trướng hoặc đầy hơi
• Ợ hơi
• Đau thượng vị sau khi ăn
• Cảm giác nóng rát ở bụng hoặc ngực trên
• Táo bón
• Đau thượng vị đi ngoài
• Đầy hơi
• Đau thượng vị buồn nôn có hoặc không có nôn

Các triệu chứng đau thượng vị có thể là dấu hiệu hoặc tình trạng nghiêm trọng đe dọa đến tính mạng bao gồm:

• Đau ngực, tức ngực, áp lực ngực, ngực đập liên hồi
• Đau lan tỏa xuống vai và cánh tay
• Đau lan ra sau lưng
• Các vấn đề về hô hấp như gây khó thở, thở nặng nhọc, thở khò khè, không thở hoặc nghẹt thở
• Nóng rát vùng thượng vị
• Nôn ra máu hoặc vật chất đen (giống như bã cà phê).

Chẩn đoán

Để chẩn đoán tình trạng đau thượng vị một cách chính xác, bác sĩ sẽ áp dụng các phương pháp bao gồm:

• Xét nghiệm máu hoặc nước tiểu có thể cho thấy các vấn đề như nhiễm trùng hoặc viêm. Các xét nghiệm cũng có thể cho thấy gan của bạn hoạt động tốt như thế nào.
• X-quang được sử dụng để kiểm tra thận và bàng quang của người bệnh.
• Siêu âm được sử dụng để kiểm tra túi mật của bạn xem có sỏi hay tắc nghẽn khác không.
• Lấy một mẫu chuyển động ruột có thể được xét nghiệm máu.

Biến chứng

Thông thường, đau thượng vị tự nó không dẫn đến hay gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, nó có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh bằng cách gây ra đau đớn và khó chịu khi người bệnh ăn uống. Điều này có thể thay đổi chế độ ăn uống và dẫn đến giảm cân không chủ ý. Hơn nữa, đau tức thượng vị có thể dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng của tim. Để giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng bằng cách tuân theo kế hoạch điều trị chăm sóc sức khỏe dành riêng cho bạn.

Biến chứng của đau thượng vị bao gồm:

• Ung thư thực quản, dạ dày hoặc các cơ quan khác
• Sẹo và thu hẹp thực quản
• Nhồi máu cơ tim (đau tim), nếu đau là do đau thắt ngực
• Dinh dưỡng kém do giảm ham muốn ăn uống
• Chất lượng cuộc sống kém
• Lây lan của bệnh ung thư
• Nhiễm trùng

Cách chữa đau thượng vị hiệu quả

• Giữ một bản ghi các triệu chứng: Bao gồm khi cơn đau bắt đầu, nó kéo dài bao lâu và nếu nó đau dữ dội hoặc âm ỉ. Cũng bao gồm bất kỳ thực phẩm đã ăn hoặc các hoạt động đã làm trước khi cơn đau bắt đầu. Theo dõi bất cứ điều gì đã hỗ trợ làm giảm cơn đau.
• Ăn nhiều loại thực phẩm lành mạnh: Thực phẩm lành mạnh bao gồm trái cây, rau, bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, các sản phẩm từ sữa ít béo, đậu, thịt nạc và cá. Một số thực phẩm có thể khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ, chẳng hạn như rượu hoặc thực phẩm có nhiều chất béo. Bạn có thể cần ăn nhiều bữa nhỏ hơn và ăn thường xuyên hơn bình thường.
• Chọn đồ uống tốt cho sức khỏe: Hỏi có bao nhiêu đồ uống để uống mỗi ngày và đồ uống nào là tốt nhất đối với người bệnh. Không nên sử dụng đồ uống có chứa cồn hoặc caffeine.